Anakart alırken dikkat edilmesi gerekenler

Anakart, sisteminizin temelini oluşturan parça ve sık sık değiştirme imkanınız olmuyor. Anakartı değiştirdiğinizde beraberinde RAM, işlemci ve hatta bazen sabit diskleri bile değiştirmek zorunda kalabiliyorsunuz. Yine bütün bileşenler anakart üzerinden iletişim kurduğu için kaliteli bir anakart performanslı bir sistemin olmazsa olmazları arasında.

Bu bağlamda anakart satın alırken bütçeden kısmak, ileride size çok daha pahalıya mal olabilir. Örneğin kalitesiz anakartlar, bugün 90 Watt güç tüketen bir işlemciyi besleyebilirken yarın aynı seriye yeni katılacak olan daha hızlı ve 140 Watt tüketen bir işlemciyi desteklemeyebilir. Bunun nedeni maliyeti düşürmek karttan çıkarılmış fazlardır.

Yine ucuz anakart üreten firmalar BIOS konusunda da desteği yeterince vermedikleri için güncel işlemcilerde ve yeni bellek modüllerinde sorun yaşayabilirsiniz. BIOS güncellemesi olmadığı için 3 TB sabit diskleri desteklemeyen birçok anakart buna sadece ufak bir örnek.

Kaliteli bileşenler ile uzun ömürlü bir kart

Kaliteli bir anakartta ilk dikkatinizi çekecek özelliklerden biri katı kapasitörlerdir. Katı kapasitörler elektrolit kapasitörlere göre 10 kat daha uzun ömre sahipler ve çok daha düşük ısıda çalışıyorlar. Yine şişme ve akma ihtimalleri de yok. Kaliteli anakartlarda katı kapasitörler resimde görüldüğü üzere sadece işlemci çevresinde değil, anakartın her yerinde kullanılmalıdır.

Günümüzde bazı üreticilerin katı kapasitörü de geride bırakıp Hi-C kapasitör kullandığını görüyoruz. Tabii ki bu anakartların fiyatı biraz daha yüksek fakat özelikle de ben hız aşırtma yapacağım derseniz Hi-C kapasitör kullanan modellere de bakabilirsiniz. Şu anda iki üretici bu teknolojiyi kullanmakta.

Katı kapasitörlerin elektriği daha iyi muhafaza ederken sistemin daha kararlı çalışmasını sağladığını da belirtelim. Kısaca kapasitörleri katı olmayan anakartlara temkinli yaklaşmakta fayda var.

İyi bir soğutma şart

Anakartınız sisteminizdeki en çok ısınan bileşenlerden biridir ve yine en çok ısınan işlemci ve ekran kartına yuva görevi yapan bir parçadır. Bu yüzden satın alacağınız anakartın iyi bir soğutması olduğundan emin olun. Günümüzde artık yonga setleri eksisi kadar ısnmıyor fakat siz yine de hem güney hem de kuzey köprüsünde soğutma olan bir anakart tercih edin.

Eğer var olan anakartınızın kuzey veya güney köprüsündeki soğutma yetersiz is bunu bir fan veya özel alüminyum soğutucular ile takviye edebilirsiniz. Kuzey köprüsü işlemci, bellek ve ekran kartı trafiğini yönettiği için epey ısınmakta. Kalan USB portları, SATA, COM port, ses yongası ve aklınıza gelebilecek diğer bütün bağlantılardan da güney köprüsü sorumludur. Bu bağlamda güney köprüsünün de yeni anakartınızda iyi soğutulduğundan emin olun.

Mosfetler de işlemcinin yanında yer alan ve en çok ısınan bileşenlerden biridir. Kaliteli anakartlarda mosfetler genelde ısı boruları ile soğutulurlar. Isı boruları fan olmadan dahi soğuk ve sıcak havayı yer değiştirdiği için etkili bir soğutma sunar.

Performans yonga setine bağlı

Anakartın performansını etkileyen en önemli faktör kartta kullanılan yonga setidir. Örneğin günümüzde Intel tarafında G31, G41, H67, P67; AMD tarafında ise 990FX, 890, 880 ve 870 gibi yonga setleri yer almakta. Eğer performanslı bir sistem kurmak istiyorsanız Intel tarafında P veya Z serisi bir yonga tercih etmeli, AMD tarafında ise FX ibareli bir yongaya sahip anakart almalısınız.

Her ne kadar günümüzde artık modern sistemler için yonga üretmeseler de VIA ve SIS yongalı anakartlara temkinli yaklaşmakta fayda var. Hem performans hem de yazılım desteği açısından bu yongalar başınızı ağrıtabilir. Kalitesiz bir yonga yüzünden sistemde donanımsal çakışmalar olabilir ve bu da si fark etmeden sistem performansını büyük oranda tüketebilir. Örneğin şu anda sisteminizde böyle bir sorun olup olmadığını öğrenmek için Process Explorer kullanabilirsiniz. Çakışmadan ötürü işlemci kullanımı varsabu H/W kısmında gözükecektir.

Performansı düşük yongalar aynı zamanda sisteme takacağınız diğer bileşenlerin performansını da frenler. Yavaş bir sisteme hızlı bir ekran kartı takmak size hiç bir şey kazandırmaz zira sistemin performansı, en yavaş bileşene göre belirlenir. Windows puanlamasında dahi bunu görebilirsiniz.

İleriye dönük teknolojiler

USB 3.0, SATA 6 Gbps, PCI Express Gen3 ve Thunderbolt gibi teknolojiler sayesinde sisteminiz ileride bu teknolojiyi tam anlamıyla kullanan cihazlar çıktığında sizi yarı yolda bırakmayacaktır. Yeni nesil işlemciler için halihazırda destek sunmayı da bu özelliklere ekleyebiliriz.

Örneğin kaliteli AM3 soketli anakartlar ufak bir BIOS güncellemesiyle AM3+ Bulldozer işlemcilere destek sunmaya başladılar. Ucuz anakartlar tercih eden kullanıcılar ise Bulldozer için yeni bir anakart almak zorundalar. Ekran kartı desteği de anakartın kalitesine göre değişebiliyor. Örneğin bazı kırpılmış anakartlara yeni nesil ekran kartlarını taktığınızda sistem basitçe açılmayabiliyor.

Yeni nesil işlemcileri destekleyen ve hatta çıkacak işlemcileri dahi destekleyecek anakartları tercih edebilmek için ise işlemci üreticilerin yol haritalarını takip etmeniz gerekebilir. Örneğin AMD'nin en son soket yapısı AM3+ iken Intel'de bu LGA1155 olarak değişmekte.

Hız aşırma her şeyi değiştiriyor

Söz konusu overclock olduğunda artık bambaşka bir kulvarda olduğunuzu bilmeniz gerekir. Burada sadece anakartınız değil, işlemciniz, ekran kartınız, güç kaynağınız, hatta işlemci fanınız bile büyük önem taşıyor.

Eğer satın alacağınız anakartın BIOS'unda ayrı bir OC menüsü yoksa bu anakart ile overclock yapmayı unutun. Yine hız aşırtma yapılacak bir anakartta tercihen ısı borulu soğutma, tamamen katı kapasitörler ve hatta voltaj ölçüm noktaları olmalıdır. Profesyonel kullanıcılar zaten bu bilgileri biliyorlar fakat siz bu özelliklere sahip olmayan bir anakartla işlemcinizi hızlandıracağınızı düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. En sonunda komple yanmış bir sistemle ortada kalmanız bile muhtemel.

Yine hız aşırtma yapacaksanız anakartın farklı soğutucuları destekleyip desteklemediğinden de emin olun. Zira ısınan işlemciyi soğutmak için üreticinin verdiği ucuz soğutucu iş görmeyecektir.

Yanıltıcı satıcılara dikkat

Sadece anakart değil, diğer parçalarda da kandırılma riskiniz çok yüksek. örneğin belirli bir modeli satın almak için bir bilgisayarcıya gittiğinizde satıcı size o modeli kötüleyip farklı bir model önerebilir. Satıcının buradaki amacı genelde daha çok kar ettiği modeli satmaya çalışmaktır. Bu bağlamda satın alacağınız markanın çok iadesi geldiğini de söyleyebilir.

Burada unutmamanız gereken nokta her anakartın en az iki yıl garantisi olduğudur. Bu bağlamda herhangi bir sorun olduğunda anakartı çöpe atmak yerine garantiye gönderebilirsiniz. Şanslıysanız size anakartın bir üst modeli bile verilebilir. Bu bağlamda eğer araştırmanızı iyi yaptıysanız satın alma kararınızda kolay kolay vazgeçmeyin ve size önerilen ürünleri mutlaka sorgulayın.

Forumlardan yardım istemek de her zaman size doğru yolu göstermeyebilir. Zira doğru tavsiyeyi ararken rakip markaları kötülemek için üye olmuş kullanıcılarla karşılaşmanız da muhtemel.