A'dan Z'ye teknik Android terimleri!

Android'li telefonunuz, küçük boyutuna rağmen çok karmaşık ve bir o kadar güçlü bir elektronik cihaz. Onunla internette sörf yapmaktan fotoğraf çekmeye, telefon etmekten ödemeye birçok şey yapmanız mümkün.

Tüm bunlar, Android'in arka planında neredeyse sayısız şeyin olup bittiği manasını taşıyor. Dolayısıyla teknolojiyle yakından ilgileniyorsanız bile öğrenmeniz gereken birçok terim var. CHIP Online olarak size yardım etmek, telefonunuzda kullanılan teknolojileri daha iyi anlamanız için buradayız. İşte Android'de sıkça kullanılan terimler ve anlamları.

ADB

"Android Debug Bridge" olarak da bilinen ADB, bilgisayarınıza bağladığınız Android'li cihaza komutlar göndermenizi sağlayan geliştirici aracıdır. PC ve Mac'te komut satırı üzerinden çalışan araç, örneğin Android'in önizleme sürümlerini yüklemekte kullanılıyor.

Android Studio

Android Studio, Google'ın Android uygulamaları geliştirmeye olanak tanıyan yazılım araçlarını bir araya getiriyor. Android Studio'nun içerisinde bir kod düzenleyicisi, uygulamanız için temel olarak kullanabileceğiniz çeşitli kod şablonları, uygulamanızı test etmenizi sağlayacağınız bir emulator'ler ve çeşitli uygulama geliştirme araçları bulunuyor. Android uygulamaları geliştirmeyle ilgili daha fazla bilgi için Google'ın Android Developers sayfasına göz atabilirsiniz.

API

"Application Programming Interface"in kısaltılmışı olan API, başkalarının yazdığı programların, kodların ve hizmetlerin belirli işlevlerine ulaşmanızı sağlayan fonksiyonlardır. Örneğin ekrana bir düğme çizmek isteyen bir geliştirici, için bu düğmenin boyutu, rengi ve stiliyle ilgili bilgileri kısa bir kodla API'ya iletebilir. Böylece satırlarca kodu grafik işlemcisine iletmek zorunda kalmaz.

Konumunuzu belirlemek isteyen bir uygulama, Google'ın konum API'sını kullanarak işin geri kalanını Google'ın koduna bırakabilir. Bu sayede geliştirici, konum hizmetlerine özel bir kodu en baştan yazmak zorunda kalmaz. Android'de arayüz öğeleri çizmeye yarayan API'lardan kamera, konum, depolama ve 3D grafiklerle ilgili API'lara binlerce API vardır.

ARM

ARM, akıllı telefon ve tabletlerde kullanılan bir işlemci mimarisi. ARM tabanlı işlemcilerin birçok çeşidi bulunsa da, onlara telefonlardan tabletlere ve sunuculara birçok cihazda rastlamanız mümkün.

ARM mimarisi, aynı isimdeki ARM firması tarafından geliştiriliyor. Firma, işlemci, çekirdek, işlemci mimarilerini diğer üreticilere lisanslıyor. Samsung ve Apple, ARM tabanlı işlemci üreticileri arasında bulunuyor.

Baseband, Bootloader, Dalvik ve ART, Doze...

Baseband

Telefonunuzun kablosuz bağlantıları yöneten bileşenine baseband (ana bant) deniyor. Baseband, bir yonga ve bu yongayı destekleyen bir yazılımdır. Genellikte baseband yazılımına dokunmanız gerekmez, ancak baseband sürümünü Ayarlar > Telefon hakkında kısmından görebilirsiniz.

Bootloader

Telefonunuzun işletim sistemi başlamadan önce bootloader adında bir yazılım devreye girer. Bootloader'lar genellikle bazı başlangıç testlerini yerine getirip, işletim sistemine başlamasını söylerler. Bu anlamda PC'lerdeki BIOS'a çok benzerler. Bootloader arka planda çalışmadığı için onu çoğu zaman görmezsiniz.

Ne yaptığınızdan eminseniz, bahsettiğimiz ADB aracıyla bootloader'a ulaşabilirsiniz.

Dalvik ve ART (Android RunTime'ın kısaltılmışı)

Dalvik ve ART, Android'de uygulamaların çalışmasını sağlar. "Yönetimli çalışma zamanı ortamı" olarak bilinen Dalvik ve ART'yi uygulamaların çalıştığı bir "kutu" gibi düşünebilirsiniz. Uygulamalar "kutu" içinde çalıştığından geliştiriciler, cihazın hangisi olduğu konusunda endişe etmek zorunda kalmazlar.

Yeni ART bileşeni modern işlemci özelliklerinden daha çok faydalanır ve daha hızlıdır.

Doze

Android 6.0'daki bu yeni güç tasarrufu özelliği, telefonunuz boştayken bazı görevleri durdurarak pilin daha uzun dayanmasını sağlıyor. Cihazınızı derin uykuya geçiren işlev, arka plan işlevleri için onu ara sıra uyandırarak pilden önemli ölçüde tasarruf sağlayabiliyor.

Fragmentation (Parçalanma)

Android'li telefonların farklı boyutlarda, farklı üreticilerden gelen birçok farklı modeli var. Bu çeşitlilik iyi bir şey olsa da bazı uygulamalar, her cihazda çalışmayabiliyor veya Android'in yeni sürümünün cihazlara uyarlanması uzun zaman alabiliyor. Bu durum genellikle "parçalanma" olarak adlandırılıyor.

HDR

High Dynamic Range (Yüksek Dinamik Aralık), farklı poz ayarlarıyla çekilen fotoğrafların tek bir fotoğrafta birleştirilmesini anlatan bir fotoğrafçılık tekniği. Bu işlem, fotoğrafın hem karanlık, hem de aydınlık bölgelerindeki detayların korunmasını sağlıyor. Bazı yeni telefonlar, geniş dinamik aralıklı sensörü ve özel yazılımları sayesinde bir kerede HDR fotoğraf yakalayabiliyorlar.

IPS, Material Design, mAh, Miracast...

IPS

In-Plane Switching'in kısaltılmışı olan IPS, LCD ekranlarda kullanılan bir ekran teknolojisidir. IPS ekranlar, twisted nematic (TN) ekranlara kıyasla daha geniş görüş açısına sahiptir, renk gamları da daha geniştir. Android'li cihazlarda kullanılan diğer popüler ekran teknolojisi ise AMOLED'dir.

Material Design

Google, Android Lollipop'la birlikte Android'e yeni bir görünüm kazandırdı. Material Design adındaki bu görünüm, grafiksel öğeleri ve akıcılığı öne çıkarıyor. Material Design sadece Google'ın sunduğu arayüz öğelerinden ibaret değil ve bir uygulamanın arayüzünün nasıl görünmesi gerektiğini de açıklıyor.

mAh

Milliampre-hour (saatteki miliamper), kısaltılmış haliyle mAh, pilin kapasitesini belirlemekte kullanılıyor. Daha yüksek mAh değeri, daha yüksek kapasite anlamına geliyor. Ancak teknik özellikler ve pil yönetimi cihazdan cihaza değiştiğinden yalnızca mAh değerine bakarak pil ömrünü söylemek pek mümkün değil.

Miracast

Miracast'i kullanarak telefon veya tabletinizin ekranını TV'ye veya başka bir büyük ekrana yansıtabilirsiniz. Bu endüstri standardı teknoloji, cihazınızla TV'yi direkt olarak bağladığından router gibi bir ara cihaza ihtiyaç duymuyor.

Miracast'i kullanabilmek için bu işlevi destekleyen bir işletim sistemine ve Miracast destekli bir TV'ye (veya TV çubuğuna) ihtiyacınız var.

Nearby

Adından anlaşılacağı üzere Nearby, yakınınızdaki cihazlarla veri paylaşmanızı sağlıyor. Google'a göre Nearby, yakındaki cihazları bulmak için "Bluetooth, Wi-Fi ve duyulmayan ses"ten faydalanıyor. Nearby, Android'de yalnız başına bir işlev olarak bulunmuyor, aksine geliştiriciler tarafından uygulamalara dahil edilebiliyor. Örneğin Google Play Games, Nearby'dan faydalanarak yakınınızda olan oyuncuları bulabiliyor.

Nexus

Google, modifiye edilmemiş Android sürümüyle satılan, kendi kontrolü altında geliştirilen telefonları için Nexus markasını kullanıyor. Nexus'lar, Android güncellemelerini direkt olarak Google'dan, diğer üreticilere göre haftalar ve bazen aylar önce alıyorlar.

Google'ın Nexus'ları kendi üretmediğini vurgulamak gerekiyor. Firma, Nexus'lar için Samsung, LG, Huawei gibi donanım ortaklarıyla birlikte çalışıyor. Google'ın Android'i test etmek için gerek duyduğu Nexus'lar, bugün piyasada ilgi çeken bir seçenek haline gelmiş durumda.

NFC

Near Field Communication (Yakın Alan İletişimi) teknolojisi, Android'li cihazlar veya NFC destekli diğer cihazlarla bilgi alışverişini mümkün kılıyor. Birkaç oda ötenizden çalışabilen Wi-Fi ve Bluetooth'un aksine NFC, birkaç santimetrelik bir menzile sahip. Çoğu yeni telefonda bulunan NFC, en çok Google Pay ve Apple Pay gibi mobil ödeme sistemlerinde kullanılıyor. Android'li telefonlarda iki telefonu birbirine yaklaştırarak veri aktarımı yapmak da mümkün oluyor.

OLED ve AMOLED, OpenGL ES, Overflow düğmesi...

OLED ve AMOLED

Organic Light-Emitting Diode (Organik Işık Yayan Diyot) yani OLED, LCD'nin aksine kendi ışığını üretebilen bir ekran teknolojisi. Bu sebeple OLED, arka ışığa ihtiyaç duymuyor. AMOLED ise bu teknolojinin genellikle telefonlarda kullanılan bir türü. OLED ekranlar, çok iyi renk üretiminin yanında çok hızlı açılıp kapanma sürelerine sahipler. Pikselleri tamamen kapatabildiklerinden tamamen siyah görüntüler sunmakta da çok başarılılar. LCD kadar parlak olma konusunda henüz başarı kaydeden OLED ekranlar, genellikle biraz daha pahalılar.

OpenGL ES

OpenGL, geliştiriciler tarafından 3 boyutlu grafik işlemede kullanılabilen programlama API'larına verilen ad. Çoğu oyun ve 3 boyutlu modelleme uygulaması, Open GL'den faydalanıyor. OpenGL ES ise OpenGL'in telefon ve tabletler için kısıtlanmış özel bir sürümü (ES, "embedded systems" (gömülü sistemler) sözcüklerinin kısaltılmışı).

Overflow düğmesi

Android uygulamalarının çoğunda, sağ üstte gördüğünüz üç noktalı düğmeye "overflow düğmesi" deniyor. Bu düğme, karşınıza ek seçenekler ve araçlar çıkarabiliyor.

Overlay

Android'li cihaz üreticilerinin Android üzerine giydirdiği arayüzlere overlay adı veriliyor. Bu overlay'ler, üreticilerin ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş olabiliyor. Örneğin Samsung'un Galaxy cihazları, Android'in özelleştirilmiş bir sürümü olan TouchWiz ile geliyor.

Qi ve PMA

Qi ve PMA, kablosuz şarj alanındaki iki rakip standart. Qi, LG, HTC ve Verizon'un dahil olduğu Wireless Power Consortium tarafından geliştirilirken PMA standardı, AT&T, Broadcom, Intel, Powermat, Duracell ve Starbucks'ın içinde olduğu AirFuel Alliance grubu tarafından destekleniyor.

Samsung ve Qualcomm gibi bazı şirketler, iki gruba da katılımda bulunuyorlar.

Quick Charge

Quick Charge (Hızlı Şarj), telefonunuzun şarj süresini kısaltabilen bir teknoloji. Qualcomm'un Quick Charge teknolojisi, firmanın iddiasına göre şarj süresini yüzde 75 azaltabiliyor. Bu teknolojiden faydalanabilmek için Quick Charge destekli bir adaptör ve telefona ihtiyacınız var.

Root'lama

Android, varsayılan olarak telefonun belirli kısımlarına ulaşmayı kısıtlıyor. Telefonunuzu "root'ladığınızda" bu güvenlik önlemlerini kaldırarak, normalde yapamayacağınız kişiselleştirmeleri yapmanız mümkün hale geliyor. Bu şekilde Android işletim sistemini Cyanogenmod veya bir başka alternatifle değiştirmeniz bile mümkün oluyor.

Telefonunuzu root'layarak heyecan verici şeyler yapabilirsiniz, ancak ciddi bir güvenlik riskini de göze almış oluyorsunuz.

Smart Lock, Stok Android, USB Type-C...

Smart Lock

Android'in Smart Lock (Akıllı Kilit) işlevi, telefonunuzun sizinle olduğunu algılayarak kilidini açık tutasını sağlıyor. İşlev telefonun yanınızda veya evde olduğunu anlamak için konum, bluetooth gibi birçok yönteme başvuruyor.

Stok Android

Bu terim, çoğu zaman Android'in üreticiler tarafından modifiye edilmemiş sürümlerini tarif etmekte kullanılıyor. Stok Android'de Google'ın arayüzünden, işlevlerinden ve uygulamalarından fazlası bulunmuyor. Stok Android'i kullanan telefonların sayısı oldukça az.

USB Type-C

USB Type C, micro USB'den sadece biraz daha geniş, yeni bir USB bağlantısı. USB C'yi ters veya düz takmanız fark etmiyor ve bağlantı, teoride daha yüksek hız sağlayabiliyor. En önemlisi USB C, laptop'u çalıştıracak kadar gücü taşıyabiliyor.

WakeLock

WakeLock, Android'li telefonunuzu uyanık tutan bir geliştirici işlevi. Geliştiriciler, dilediklerinde ekranı açık tutabiliyor veya ekran kapalı olsa da işlemciyi çalışır halde tutabiliyorlar. Teknik olarak sadece ikincisi WakeLock olsa da, tanım bazen genişletilerek iki işlevi tarif etmekte kullanılabiliyor.

x86

PC donanımlarıyla yakından ilgilendiyseniz, x86 terimini mutlaka duymuşsunuzdur. x86, kısaca Intel tarafından popüler hale getirilen bir işlemci mimarisi. Modern 64-bit x86 işlemciler bazen "x64" olarak da tanımlanabiliyor. Intel'in Pentium, Celeron ve Core işlemcilerinin ve AMD'nin işlemcilerinin tümü, x86 mimarisine sahip işlemciler. Intel'in Atom işlemcileri de x86 mimarisine sahip ancak Android'li cihazların çoğunda x86 işlemciye rastlamayacaksınız.