Açık kaynak nedir; ne değildir?

Açık kaynaktan bugüne kadar birçok defa haberlerimizde bahsettik, günlük konuşmalarımızda kullandık, en basitinden teknolojinin ucundan tutan herkes Linux'un bir açık kaynaklı yazılım olduğunu biliyor. Peki ama ne bu "açık kaynak?"

Tüm yazılımların arkasında bir kaynak kodu vardır. Yazılımı geliştirenler bu kaynak kodunu istedikleri programlama dilinde yazabilirler ve bu kodlar bilgisayarın okuyabileceği şekilde toplanmıştır(en basitinden bir .exe dosyası gibi). Geliştiriciler bu kaynak koduyla istediklerini yapabilir, yazılıma güncellemelerle yenilikler getirebilir. Tabii yazılım konusunda bilgili insanlar kaynak kodu bulmak ve bazı değişiklikler yapabilmek için yazılımı didik didik de edebilir.

Açık kaynak nereye kadar açık?

Kaynak kodunu saklayıp saklamamaksa firmalara kalmıştır. Bazı firmalar yazılımların kaynak kodunu paylaşabilir böylece başka kişiler de yazılımın geliştirilmesine ön ayak olabilir. Açık kaynaklı olarak nitelendirilen bu yazılımları geliştirip satmak tabii ki öyle kolay değil. Firmalar yazılımlarını açık kaynaklı yapsalar da bazı lisanslarla kullanıcının, o yazılımı nasıl kullanacağına da hükmedebilir. Örneğin bazı lisanslarda, açık kaynaklı yazılımı geliştirdikten sonra bunu kapalı hale getirip satmak mümkün değil. Firmanın açık kaynaklı yazılımda yaptığı anlaşmalar gereği yapılan geliştirmeler de asıl geliştirici firmaya dönebilir. Microsoft'un bu konuda ağzı 2009 yılında yanmıştı. Kapalı kaynaklı aracında yanlışlıkla açık kaynak kullanan yazılım devi, daha sonra bu aracın tüm kaynak kodunu açıklamak zorunda kalmıştı.

Tabii açık kaynak kulağa oldukça hoş geliyor, tüm firmalar yazılımlarını açık kaynaklı yapsın böylece geliştirmeler büyük çaplı yaşansın istiyorsunuz ancak para ve iş yönünden bakınca bu durum biraz değişiyor. Microsoft ve Apple'ın genellikle kapalı kaynak kullanmasının asıl nedeni zaten bu.

Ancak Microsoft ve Apple'ın para kazandığını açık kaynaklı yazılım kullananların ailelerinin bodrum katlarında yaşayan programcılar olduğunu da düşünmeyin. Mozilla ve bazı Linux dağıtımları açık kaynaklı yazılımın da piyasada nerelere gelebileceğini açıkça göstermiştir.