11 Gün Uyumazsanız Ne Olur? Bu Garip Deney, İşte Bu Soruya Cevap Arıyordu!
11 gün süren bir okul projesi insan doğası hakkında çok ilginç bilgilere erişilmesine neden oldu. İşte 11 gün uyumamanın insana yapacağı etkiler...
1963'te iki genç, mümkün olduğunca uzun süre uyanık
kalacakları bir bilim projesi yapmaya karar verdiler ve
sonunda Guinness Rekorlar Kitabı'na girdiler.
Randy Gardner ve Bruce McAllister, uyku yoksunluğunun "paranormal yetenek" üzerindeki etkilerini araştırmak için başladıkları deneyin sonunda uyku yoksunluğunun bilişsel ve fiziksel performans üzerindeki etkilerini keşfettiler. Tarihte bilinen herhangi bir insanın daha önce hiç yaşamadığı bir uykusuzluk durumuna kimin katlanacağını görmek için yazı tura attılar. Sonuçta uykusuz kalacak olan kişinin Randy olacağı belirlendi. Deneyin günümüzde biliniyor olmasının nedeni, bir yerel gazete tarafından haberleştirilmesi ve Stanford'dan uyku araştırmacısı Dr. William C. Dement'in ilgisini çekmiş olması.
Dement, BBC'ye "O zamanlar gezegende gerçekten uyku araştırması yapmış olan tek kişi muhtemelen bendim" dedi ve ekledi: "Randy'nin ebeveynleri uykusuzluğun ona zarar vereceğinden korkuyordu, zira o dönemde uzun süre uykusuz kalan birinin ölme ihtimali olduğu düşünülüyordu."
Görünüşe göre ölüm tamamen söz konusu değildi. İnsanlar üzerinde yapılan önceki deneyler, uyku yoksunluğunun gönüllülerde paranoya, şüphe ve diğer sorunlara yol açtığını göstermişti. Ancak daha sonraki bir deneyde evcil kedilerin 15 gün boyunca uyanık kaldıktan sonra hayatını kaybettiği ortaya çıktı. Ebeveynlerinden gelen talep üzerine Randy üzerindeki deney Dement'in yanı sıra San Diego'daki ABD Deniz Kuvvetleri Tıbbi Nöropsikiyatrik Araştırma Birimi'nden Albay John J.Ross tarafından da denetlendi.
Ekip, Randy'yi uyanık tutmak için ona langırt ve basketbol oynattı, yatmasını engelledi ve tuvalete her gittiğinde uyuyakalmaması için tuvalet kapısından onunla konuştu. Deneyin ilk aşamaları, çalışma sırasında sadece 16 yaşında olan Randy'de büyük bir problem görülmedi. İkinci günün sonunda nesneleri dokunarak ayırt edemediği ortaya çıktı. Üçüncü gün sinirli hale geldi ve tekerlemeleri söyleyememeye başladı. Dördüncü gün bellek kaybı ve halüsinasyonlar başladı. Beşinci günün sonunda artık inişli çıkışlı bir ruh hali göstermeye başlamıştı. Takip eden günlerde konuşurken teklemeye başladı ve belleği iyice kötüye gitti. Bir cümleye başlıyor, ancak sonunu getiremeden başını unutuyordu.
Deneyinin 11. ve son gününde, Randy ifadesizdi ve herhangi bir soruya yanıt verebilmek için sürekli bir yönlendirmeye ihtiyaç duyuyordu, bunu da tekdüze bir şekilde yapıyordu. Zihinsel yetenekleriyle ilgili testler, sürekli ne yaptığını unuttuğu için çok çabuk sona eriyordu.
Deneyin sonunda rekoru kırdıktan sonra günlerce uyudu. Bu sırada uyku durumunu gözleyen bilim insanları uykusunun adım adım normale döndüğünü gördüler. Deney, uyku yoksunluğu sırasında beyninin belli bölgelerinin sürekli olarak "çaktırmadan dinlendiği" sonucuna varıldı. Aynı etki daha sonra, uykudan yoksun bırakılan fareler işlerine devam ederken korteks nöronlarının alt gruplarının kapandığı fare deneylerinde de görüldü.
Guinness Rekorlar Kitabı, katılımcılara zarar verebilecek bir faaliyeti teşvik etmemek için herhangi bir girişimi yayınlamayı durdurmasına rağmen, Gardner'ın uyanık geçirdiği süreyi geçmek ve yeni rekorlar kırmak isteyen insanlar oldu ve bunu da başardılar.