10 Milyar Işık Yılı Uzaklıkta, Dev Bir Patlama Tespit Edildi
Astronomlar, 10 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen ve evrenin lk zamanlarında gerçekleştiği tahmin edilen dev bir patlama yakaladı.
Astronomlar, muazzam bir mesafede gerçekleşen, bilinen
en güçlü patlama tiplerinden birini tespit etmeyi
başardı. Bilim insanları Hawaii'deki Gemini-North (İkizler-Kuzey)
Teleskobunu kullanarak evrenin öteki ucunda, bizden 10
milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen bir kısa gama
ışını patlamasının (SGRB) ışımasını görmeyi başardı. Yapılan
açıklamada Northwestern Üniversitesi astrofizikçisi Wen-fai
Fong, "Çok nadir ve çok zayıf oldukları için
kesinlikle bir uzak SGRB'yi keşfetmeyi beklemiyorduk" dedi.
Fong, Salı günü Astrophysical Journal Letters'da yayımlanan ve
keşfin detaylarını sunan makalenin kıdemli yazarı
konumunda.
SGRB'lerin, iki nötron yıldızının birbirine çarpması ile oluştuğu düşünülüyor ve ortaya çıkan ışıma, evrensel mesafede çok hızlı ve geçici olduğundan bu kadar uzakta bir tanesinin görülmesi oldukça etkileyici bir başarı. Astronomların gördükleri ışık muhtemelen sadece birkaç saat sürdü ve sonra bizim yönümüzde 10 milyar yıl boyunca seyahat ederek Dünya'daki teleskopların aynalarına ulaştı. Bunun anlamı da, gözlemlenen patlamanın aslında evrenin gençlik yıllarında, Büyük Patlama'dan 4 milyar yıldan daha az bir süre içerisinde gerçekleştiği oluyor.
Araştırmacılar, SGRB181123B olarak adlandırılan bu güçlü patlamanın – gama ışınları ışığın en enerjili biçimlerinden biri ve SGRB'ler güneşten bir milyon trilyon kat daha parlak olabilir - optik ışıması ile kaydedilen en uzak SGRB olduğuna inanıyorlar.
Bu ışımayı gözlemlemek, şansın ve hızlı bir şekilde eyleme
geçmenin bir birleşimi sayesinde gerçekleşti. Uzaklardaki bu ışık
gösterisi ilk olarak NASA'nın Neil Gehrels Swift
Observatory'si (Neil Gehrels Hızlı Gözlemevi) tarafından
2018 yılının 22 Kasım'ında fark edildi. Ekip, saatler
içerisinde Hawaii'deki Gemini teleskobuna uzaktan erişti. Şili ve
Arizona'da yapılan takip gözlemleri de patlamanın tam görüntüsünü
oluşturmayı ve nereden geldiğini bulmak için gerekli bilgileri
tamamlamaya yardımcı oldu.
Bu keşfin çok güçlü ve çok uzakta olmasının yanı sıra, yıldızların ve galaksilerin hızlı bir şekilde genç evren içerisinde oluştukları zamana bakış imkanı sunması açısından büyük bir fırsat olarak görülüyor. Bilim insanları, bu keşfin evrenin sıkıntılı bir döneminde yaşanan zamandan yakalanan tek an olmamasını umuyor.