Körfezde yüksek gerilim! İran ordusunun elinde hangi silah teknolojisi var?
ABD ile karşı karşıya gelen İran Ordusu, hangi silahlara sahip? Şu sıralar gündemi en çok meşgul eden gelişmelerden biri olan ABD – İran geriliminde İran'ın hangi silahlara sahip olduğunu, silahların kuvvetlerini ve İran Ordusunun silah teknolojisini Askeri Havacılık Uzmanı Hakan Kılıç yorumladı.
Hakan Kılıç'ın yazısı şöyle:
"İranlı General Kasım Süleymani'nin MQ-9 Reaper tipindeki bir drone
ile düzenlenen hava saldırısında öldürülmesinin ardından, İran
tarafından Irak'taki Amerikan üslerine yönelik balistik füze
saldırısı ile karşılık verilmesi, iki ülke arasındaki gerilimi
zirveye çıkardı. Her ne kadar bu saldırıda hiçbir Amerikan askeri
ölmese de kamuoyunda İran silahlı kuvvetlerinin gücü ve özellikle
İran'ın, ABD karşısında hangi silah platformlarına güvendiği merak
edilmeye başlandı.
Sizlere İran envanterinde olan ve ön plana çıkan silah platformlarını sıralamadan önce genel bir değerlendirme yapmak istiyorum. Öncelikli olarak İran Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerinin sofistike sistemlere sahip olmadığını ve bölgedeki birçok Ortadoğu ülkesine dağıtılmış ABD birlikleri ve Basra Körfez'inde konuşlu 5'nci Filo ile mücadele etmekte çok zorlanacağını belirtmek lazım. Devrim Muhafızları'nın kontrolündeki balistik füze üsleri ve füzeleri ile yine İran'ın geliştirdiği aşağıda anlatacağım gemisavar ve seyir füzeleri haricinde Kara ve Deniz kuvvetlerinde İran'da göze çarpan bir silah platformu yoktur.
Hava kuvvetlerinde ise 300'den fazla savaş uçağı olsa da bunların içinde de 5'inci nesil bir yana 4++ nesil uçak olmadığı gibi, 4'üncü nesil uçaklardan bile çok az sayıda bulunmaktadır. Bunlar: sayısı 40'dan az olan Rus yapımı MiG-29A/U/UB Fulcrum ve Topgun filminden tanıdığımız ABD yapımı F-14 Tomcat uçaklarıdır ki, Tomcat'lar da 20-30 adet arası olup her iki uçak da modern 5 ve 4++ nesil Rus ve Amerikan uçaklarının çok gerisinde kalmıştır. Zaten 40 yıldır süren ambargodan dolayı F-14 uçakları parça sıkıntısı çekmektedir. İran SU-24, SU-25 gibi eski model Rus uçakları ile F-5E, F-4D/E gibi yine eski model Amerikan uçaklarına da sahiptir. Ancak şunu da belirtmek lazım ki, F-4E uçakları bizim hava kuvvetlerimizde kullanılan F-4E 2020 Terminatör/Phantom'lar gibi modernize edilmemiştir.
Ayrıca F-5 uçağını çift dikey stabilizeli yani çift kuyruklu modelini (Sageh) İran sıfırdan kendisi üretse de 1960'ların motor ve tasarım teknolojisine sahip olduğu için kayda değer bir uçak değildir. İran'ın yeni geliştirdiği ve 5'nci nesil stealth olduğunu iddia ettiği F-313 uçağı ise uluslararası havacılık çevrelerinde alay konusu olmuştur.
Bu bağlamda İran hava ve deniz kuvvetlerinin ABD için ciddi tehdit oluşturmadığını rahatlıkla söylerken, örnek olması hasebi ile TSK ile kıyaslarsak Türk Hava ve Deniz kuvvetlerinin, İran kuvvetlerinden kat kat üstün olduğunu ve kara gücümüzün de çok daha modern ve güçlü olduğunu söyleyebiliriz. Eğitim ve disiplin olarak TSK'dan geri olduğunu değerlendirdiğim İran'ın sadece nüfus olarak fazla olması gibi 2020'li yıllarda çok önemli olmayan bir avantajı vardır. Malum olduğu üzere günümüzde savaş meydanlarında teknolojik üstünlük, kahramanlık ve asker sayısının önüne geçmiştir.
İran 1979'daki İran İslam Devrimi'nden sonra Batı dünyasından
modern silahları tedarik edemeyeceğini bildiği için balistik
füzelere yönelmiş ve Libya'dan aldığı R-17 Scud ve Kuzey Kore, Çin
gibi ülkelerden aldığı teknoloji sayesinde iyi bir başlangıç
yapmıştır.
Bugün çok kısa menzilli (0-300 km arası) topçu roketlerinden, kısa
menzilli SRBM'lere (150-1000 km arası), MRBM'lerden (1000-3000/3750
km arası balistik füze) gemisavar ve hava savunma füzeleri gibi
balistik füzeler harici füze sistemlerini üretmeyi de başarmıştır.
Seyir füzelerinde 2500 km menzili, balistik füzelerde ise 2000 km
menzili yakalamış ve bunları yerli imkanları ile üretecek
kapasiteye ulaşmıştır.
Şimdi İran'ın çevresine ve bölgedeki ABD güçlerine tehdit olabilecek sistemlerini inceleyelim.
SOUMAR SEYİR FÜZESİ
Soumar seyir füzesi İran'ın Eylül 2012'de duyurduğu Meshkat
füzesinin bir devamı. Ancak Soumar'ın kökeni nükleer harp başlığı
taşıma kabiliyetine de sahip olan Rus Kh-55 füzesine dayanıyor.
Şekil olarak da çok benzediği bu füzenin bir kopyası. Füze kendini
savaş şartlarında ispatladı da diyebiliriz. Şöyle ki, Suudi
Arabistan Abkayk-Aramco petrol rafinerisine Yemen-Husiler
tarafından yapılan saldırıda bu füze veya bu füzenin İran yardımı
ile yapılan kopyası kullanıldı. Dolayısı ile Patriot bataryalarının
yakınındaki petrol tesisine yapılan saldırı ile gerçek savaşta test
edilmiş ve başarılı olmuştur. 2500 km civarında bir menzile sahip
olan seyir füzesi turbojet motorlu.
RA'AD GEMİSAVAR FÜZESİ
2007 yılında operasyonel olan füze, Çin'in Silkworm gemisavar
(anti-ship) füzesinin tersine mühendislik ile üretilmiş ve
geliştirilmiş versiyonudur. Savaş başlığı ağırlığı 450-550 kg olup
360 km menzile sahiptir. Ra'ad'ın dayandığı Silkworm varyantı
bilinmemektedir ve tartışmalıdır. Bununla birlikte bazı kaynaklar
HY-2'ye ve diğerleri HY-4'e dayandığını belirtmektedir.
QADER GEMİSAVAR FÜZESİ
Qader orta menzilli bir gemisavar füzedir. "Kader" füzesi tamamen
İran tarafından tasarlanmış kıyı hedeflerine ve savaş gemilerine
karşı 200 kg savaş başlığı ile etkili bir gemisavar olarak
yapılmıştır. 200+ km menzili vardır. Aktif radar güdümlüdür.
PERS KÖRFEZİ FÜZESİ (Persian Gulf Missile/Basra Körfezi
Füzesi)
Fateh-110 isimli İran yapımı kısa menzilli balistik füzesinden
türetilen ancak süpersonik yani sesten hızlı bir gemisavar füze
olan Pers Körfezi Füzesi 300 km menzillidir. 3 Mach yani sesin üç
katı hıza sahiptir. Balistik füzeden gemisavar türetilmesi yönü ile
ise ilginçtir. Tek aşamalı katı yakıt motorludur. 650 kg savaş
başlığı ve arazideki engellerden kaçarak alçak irtifa uçuş yeteneği
vardır. Füzenin hedefi bulması ve güdülenmesi için gelişmiş bir
elektronik sistemi vardır.
C-802 ÇİN GEMİSAVAR FÜZESİ
İran envanterindeki bu kendini ispatlamış Çin yapımı gemisavar füze
en tehlikeli İran gemisavar füzelerinden biridir. Yemen-Suudi
savaşında Husiler tarafında kullanılan bir C-802 füzesi ile iki yıl
önce Basra Körfezi'nde BAE'ye ait bir savaş gemisi kullanılamaz
hale getirilmiştir.
İRAN HAVA SAVUNMA SİSTEMİ
Rusya'dan alınan S-300'ler, Orta İran'da nükleer santrali olası
İsrail saldırısına karşı korumak için konuşlandırılmıştır. İran
daha önce çeşitli füzelerden kopyalama, tersine mühendislik vb.
yöntemlerle çeşitli türevler geliştirmiştir. Örneğin S-300'den
geliştirilen Bavar-373 artık yüksek irtifa hava savunma sistemi
olarak operasyonel olmuştur.
Ayrıca İran, devrimden önce ABD'den aldığı RIM-66 SM-1 füzeleri ile
Rus BUK füzelerinin bir melezi olan Sayyad serisini geliştirdi.
İran hava savunma sistemleri kasıtlı olarak değişik
isimlendiriliyor ve batıya istihbarat vermemeye çalışıyor ama
Khordad-3, İran'daki adı ile Üçüncü Hürdad gibi füzeleri mevcut ve
ayrıca Rus yapımı TOR ve BUK-M2 (NATO kod adı:SA-17 Grizzly) alçak
ve orta irtifa sistemlere sahip.
SM-1'den türeyen Sayyad-2C ise 85 km menzile, maksimum 100.000
fit'lik bir kesişme yüksekliğine, maksimum Mach 4.5 hızına
sahip.
BM-25 MUSUDAN
Kuzey Kore'nin 4500 km menzilli IRBM'sinin (Uzun menzilli balistik
füze) ihraç versiyonundan 19 adet İran'ın satın aldığı ABD
istihbarat raporlarına yansımış daha sonrada İran'da çekilen
fotoğraflarda füze görülmüştür. Ancak İran'daki versiyonu 2500 km
menzillidir.
SEJIL/SİCCİL-2 ORTA MENZİLLİ BALİSTİK FÜZESİ
(MRBM)
18 metre boyunda 23.600 kg ağırlığında 1500 kg'a kadar savaş
başlığı taşıyan MRBM türü bu balistik füzenin en önemli özelliği
tamamen İran tasarımı olması ve çift kademe katı yakıt roket
motoruna sahip olmasıdır. Nükleer harp başlığı taşıyabilir ve
menzilli 2000 km'dir. Füze Shahab-3 (Şahap) versiyonları ile aynı
teknik değerleri taşısa da onlar gibi sıvı yakıt taşımaması büyük
avantajdır. Çünkü fırlatma öncesi 20-30 dakika süren yakıt dolumu
süresi olmadığı için füze acil durumlarda 2-3 dakika içinde atışa
hazır hale gelir.
Öte yandan katı yakıtlı itici motorlar onları yönlendirmeyi ve
kontrol etmeyi zorlaştıran belirli performans özelliklerine
sahiptir. İranlı mühendislerin bu engellerin üstesinden nasıl
geldiği bilinmiyor olsa da zamanında ikinci bir ülkeden muhtemelen
Kuzey Kore'de teknik yardım aldıkları tahmin ediliyor.
KHORRAMSHAHR (HÜRREMŞEHR) MRBM
İran'ın Khorramshahr füzesi muhtemelen Sovyet R-27 / RSM-25 (NATO
adı: SS-N-6 'Sırp') denizaltıdan fırlatılan balistik füzeyi (SLBM)
kaynak alan Kuzey Kore'nin Musudan (BM-25) füzesi temel alınarak
geliştirilen bir versiyon. Füze, menzili 4.000 km olan BM-25
Musudan'a dayandırıldığından İran'ın 2000 km menzil açıklaması
ABD'li balistik füze uzmanlarınca güvenilir bulunmadı. İran'ın
menzil değerini sakladığına inanılıyor ve bunun sebebinin Avrupa'yı
kızdırmamak olduğu iddia ediliyor. Füze çoklu başlık
taşıyabiliyor.
QIAM-1 (KIYAM) SRBM
Qiam-1, İran Shahab-2 SRBM'nin yerli bir çeşididir. İran 18 Haziran
2017'de Suriye'de DAEŞ militanlarına karşı kullandı. 750 kg harp
başlığı ve 800 km menzil değerine sahiptir.
EMAD, GHADR MRBM'LERİ
İki versiyon arasında ufak farklar vardır. Örneğin Ghadr 15,86 m,
800 kg harp başlığı, 1950 km menzile sahipken Emad ise, 16,5 m, 750
kg harp başlığı ve 1700 km menzile sahiptir. Sıvı yakıt birinci
kademe roket motorundan sonra Ghadr füzesinin ikinci kademesi katı
yakıt, Emad'da ise sıvı yakıt roket motoru şeklindedir. Emad'ın en
önemli özelliği terminal aşamadan manevra yeteneği olan bir başlığa
sahip olmasıdır. 11 Ekim 2015'te İran, Emad adlı yeni bir balistik
füzeyi test ettiğini açıkladı. İran Savunma Bakanı Hossein Dehghan,
hedefine ulaşana kadar kontrol edilebilecek ve yönlendirilebilecek
ilk İran füzesi olduğunu belirtti.
Tüm bu silah sistemleri düşünüldüğünde Körfez bölgesinde Amerikan
balistik füze savunma sistemleri çok yoğun olsa da yine de balistik
füze savunma sistemlerinin ve özellikle anti-balistik füzelerin
başarı oranlarının %50'leri pek geçmediği düşünüldüğünde İran
başarılı saldırılar yapabilir. Ancak bunlar İran'a savaş
kazandıracak kadar etkili olmayabilir ama ABD hariç diğer bölge
ülkelerinin İran'a saldırması adına çok etkili caydırıcılık
oluşturduğu kesindir. Zira Avrupa dahil hiçbir ülkenin bunları
karşılayacak yeterli kabiliyet ve sayıda anti-balistik sistemi
yoktur. Günümüzde en modern donanmaların bile süpersonik gemisavar
füzeler karşısında güvende olmadığını da eklemek lazım. Diğer
yandan ne hava gücü ne hava savunma sistemleri geniş çaplı bir ABD
veya İsrail hava saldırısını karşılayacak güçte değildir. Zaten bu
sebeple İran yıllardır balistik füzeler ve tüm Ortadoğu'ya yayılmış
asimetrik unsurlarından medet ummaktadır."
Hakankilic.hsword@gmail.com
https://twitter.com/hkilichsword