İnternet ve Geleceğin Müziği

İnternetten şarkı indirilebildiğini mutlaka duymuşsunuzdur. Ama kanunların bu duruma verdiği tepkileri ve bir dönemin ünlü Napster programını bilmiyorsanız, internet ve müzik konusunu da tam anlamıyla öğrenmiş sayılmazsınız.

Napster, bir zamanlar dünyadaki tüm plak şirketlerinin korkulu rüyasıydı. Internet üzerinde ve dünya çapında yayın yapan pek çok gazetede defalarca manşet oldu. Peki bu büyük ününü neye borçluydu? Özellikleri nelerdi? Sonra ne oldu? Şimdiki durumu ne?

Napster, dünyanın dört bir köşesindeki binlerce bilgisayarda kayıtlı olan MP3 formatındaki müzik parçalarını bularak sabit diskinize kopyalamanızı sağlayan özel bir programdı. Müzisyenin veya şarkının adını programın arama bölümüne girmeniz yeterliydi. Şarkı, kısa bir süre içerisinde bilgisayarınıza yüklenirdi. Tahmin edebileceğiniz gibi, birkaç ayda milyonlarca kullanıcı programa üye oldu ve bilgisayarlarına sayısız müzik parçasını indirmeye başladı. Ancak bir problem vardı... Napster ile elde edilen müzik parçaları korsan kopya sayılıyordu ve dolayısıyla yasal değildi. Sorun telif hakkından kaynaklanıyordu. Müzik, film ve yazılım ile ilgili yasalar, Napster'ın önünü kesmek için ardı ardına gündeme getirildi.

Bu noktada, bahsettiğimiz yasalara kısaca deyinmekte yarar var. Ortaya çıkan herhangi bir eser, yazar tarafından ücretsiz kullanıma açılmadıkça kopyalanamaz. Bu yüzden telif haklarının çoğuna sahip olan plak yapımcıları, internetten şarkı indirme fikrine karşı çıktılar ve Napster'ı suçladılar. Mahkemeler aylarca sürdü ve en sonunda Napster'ın sitesi kapatıldı.

Napster'dan Sonrası

NAPSTER'DAN SONRASI

Napster, bu darbenin hemen ardından üye olmayı ve ücret ödemeyi gerektiren bir site haline getirildi. Abonelik ücreti ayda sadece birkaç dolar ile sınırlı tutulsa da, bu ünlü program kısa zamanda bütün kullanıcılarını kaybetti. Artık, Napster'ın ve yaratıcılarının elinden bir şey gelmiyordu. Program ve site, bugün de aynı yöntemle varlığını sürdürmeye çalışıyor. Ancak geldiği nokta içler acısı olmanın ötesine geçemiyor.

Peki ama milyonlarca Napster kullanıcısı ne yapıyor? Müzik dükkanlarından CD satın almaya mı başladılar? Tabii ki hayır... Önceleri sitelerden şarkı indirmeye çalışan bu büyük kullanıcı grubu, günümüzde "peer to peer" adı verilen dosya paylaşım yazılımlarını tercih ediyor. "Peer to Peer" yazılımlarının en büyük avantajı, dosya paylaşımı için belli bir sunucuya bağlanmak zorunda olmamaları. Yani indireceğiniz bir dosyayı, direkt olarak karşı taraftaki bilgisayarın sabit diskinden alıyorsunuz. Napster ise bu iş için sunucularını kullanıyordu.

Bir şarkının MP3 kopyasını şahsi kullanım için oluşturmak yasa dışı değildir. Fakat bunları paylaşmak yasa dışı sayılmaktadır. Bu yüzden bazı "Peer to Peer" sistemleri de Napster ile aynı akıbeti paylaştılar. Ancak birçok program direnip ayakta kalmayı başardı. Bu programlar arasında dikkati çeken isimleri sizler için sıralayalım: Kazaa, iMesh, Morpheus ve WinMX.

Napster'ın Çalışma Mantığı

NAPSTER'IN ÇALIŞMA MANTIĞI

Programı kurup çalıştırdıktan sonra kullanıcı ismini ve parolanızı yazıyordunuz. Bu sayede sunucuya bağlanmanız mümkün hale geliyordu. Internet bağlantı hızınızı ve MP3 parçalarının hangi klasöre kaydedileceğini de belirttikten sonra işlemler başlıyordu. Sunucuya bağlanarak yapabilecekleriniz sadece şarkı indirmekle sınırlı değildi. Aynı sunucuya bağlanmış olan diğer kullanıcılar ile, özel konulara ayrılmış sohbet odalarında (pop, jazz, rock gibi) sevdiğiniz müzik türü ve favori şarkıcılarınız hakkında sohbet edebiliyordunuz.

Yasal ve Ücretsiz Müzik

YASAL VE ÜCRETSİZ MÜZİK

Müzik dünyasının önemli bir kısmı, Napster'ın karşılaştığı tüm yasal problemleri bir yana bırakmanın daha doğru olduğunu düşünüyor. Çünkü bu tip ortamların hem İyi bir pazar hem de İyi bir tanıtım yolu olduğunu keşfetmiş durumdalar. Bu yüzden de yapıcı bir yaklaşıma dönüştürülebilecek yeni teknolojiler üzerinde çalışmaya çoktan başladılar bile...

Ünlü sanatçılar her ne kadar kazançlarının azalacağı sıkıntısını yaşıyor olsalar da, piyasaya çıkan binlerce yeni sanatçı kendi şarkılarını tanıtım amacıyla ücretsiz olarak dağıtmaya heveslidirler. Genç müzisyenlerin parçalarını barındıran birçok sunucu ve site bulmanız mümkün. Bazı sanatçıların kendi şarkılarını kendi resmi sitelerinden dağıttıklarına bile şahit olabilirsiniz.

Son olarak, bazı plak şirketlerinin "halka açık" siteler kurduklarını da belirtelim. Bu sitelerin amacı, kullanıcıyı internet ve internetin sunduğu avantajlar hakkında eğitmektir. Üstelik bu sitelere ulaşmak için herhangi bir ücret ödemenize değerek yok. Ancak benzer projelerin şimdiye kadar çok da başarılı olmadıkları açıkça ortada.

MP3 Nedir?

MP3 NEDİR?

Şimdiye katlar MP3 kavramından defalarca bahsetmiş olmamıza rağmen, bu format hakkındaki birkaç küçük noktayı özetlemekte yarar var. MP3, müzik parçalarının sıkıştırılarak dijital ortamda saklanmasını sağlayan önemli bir formattır. MP3 dosyaları, sıkıştırılmış olmalarına rağmen yüksek bir ses kalitesi sunabilirler. Bu formattaki tek bir dosya, ortalama olarak 3 MB'lık bir alan kaplar. Aynı dosyanın sıkıştırılmamış boyutlan ise yaklaşık 30 MB civarındadır.

650 MB kapasiteli tek bir CD'ye, ortalama 150 adet MP3 dosyası kopyalamanız mümkün. Başka bir deyişle ancak 10 ila 15 müzik CD'sine sığabilen şarkılar, MP3 formatı sayesinde tek bir CD'de bir araya gelebilirler. MP3 formatının müzik korsanları için çok cazip olmasının altında yatan başlıca neden de zaten budur.

MP3 başlangıçta internet üzerinde yayılmış ve kısa sürede tüm zamanların en yaygın işitsel formatı haline gelmiştir. Öyle ki, artık radyo yayınlarında bile MP3 dosyaları kullanılmaktadır.

Napster'ın Bugünü

NAPSTER'IN BUGÜNÜ

Napster mahkemeleri kaybettikten sonra eski sistemiyle çalışması mümkün değildi. Bu yüzden yeni bir alternatif oluşturdu. Üstelik mahkemeler her ne kadar aleyhinde sonuçlanmış olsa da, çok önemli bir reklam imkanı sağladılar. Artık Napster'ın adını duymayan kalmamıştı.

Şu anki hali ile Napster, 700.000 şarkıyı yasal olarak bünyesinde barındıran bir sistemden ibaret. Bu şarkılar, yayıncıları tarafından Napster'a veriliyorlar ve belli bir ücret karşılığında indirilebiliyor!ar. Böylece siz de MP3 dosyalarını indirirken yasal bir iş yaptığınızdan emin olabiliyorsunuz. Üstelik bir albümün tümünü indirseniz bile, sonuçta müzik marketten alacağınız CD'ye oranla daha düşük bir maliyet söz konusu oluyor. Tüm bunlara rağmen Napster'ın sadece küçük bir kullanıcı grubuna hizmet veriyor olması gerçekten de düşündürücü.

Bilgi: Napster'ın Sonu

BİLGİ: NAPSTER'IN SONU

Napster, yaşadığı yıkımın ardından bir süre ortalarda görünmedi. Alman yayıncılık grubu Bertelsmann (BMG) milyonlarca doları bu işe yatırdı ve ücretli bir sistem geliştirerek belli bir başarıya ulaştı. Ancak ilk zamanlardaki bu başarı yavaş yavaş azaldı ve sonunda program tüm popülerliğini yitirdi.