İnternette sörf yaparken 401, 403, 404, 500, 503 gibi hatalara rastlamış olmalısınız. Bu popüler hatalar arasına yeni eklenen "451 Yasal Nedenlerden Dolayı Erişilemez" hatası ise çözülmesi zor hataları biraz daha kolaylaştıracak. En azından sansürlenme olaylarında.
451 hatası ne anlama geliyor?
"Yasal Nedenlerden Dolayı Erişilemez" sözcükleri çok açık görünmese de amaç, ziyaret ettiğiniz sayfanın devlet tarafından getirilen bir yasak nedeniyle açılmadığını belirtmek. "451 Unavailable" hatasının arkasındaki akım, servis sağlayıcılarının devletler tarafından sansür uygulandığında bu hatayı kullanmalarını umuyor. Bugün sansürlenen sayfalar "403 Yasak" hatası verebildiğinden hatanın anlatmak istediğini tam olarak anlamak pek mümkün olmuyor.
Sonuç olarak 451 hatasının servis sağlayıcı tarafından kullanılması gerekiyor. Engellenen web sitesinin bu hata mesajı üzerinde herhangi bir kontrolü bulunmuyor. Yani site, hata mesajıyla birlikte hangi mesajın görüntüleneceğini etkileyemiyor.
Burada ortaya çıkacak sorunlardan bir tanesi, sitelere erişimin engellenmesine yönelik mahkeme kararlarının detaylarının nadiren yayınlanması ve bu bilgileri bulmanın çok zor olması. Akımın hedefi, 451 hatasının gösterildiği sayfada mahkeme kararlarıyla ilgili bağlantıların verilmesi. Yani sadece sayfanın engellendiğini göstermek değil, aynı zamanda neden engellendiğini kullanıcıya bildirmek amaçlanıyor.
Bu hata için "451" sayısının seçilmesinin nedeni ise Ray Bradbury'nin kitapların satışının yasaklanmasının konu alındığı Fahrenheit 451 romanı. Bu sayıyla, internet sansürünün onay görmeyen bir davranış olduğu mesajı verilmek isteniyor.
451 neden gerekli?
451 hatası gerektiği gibi kullanılırsa kullanıcıya sansürle ilgili birçok bilgi verebilir. Engelin ne kadar süreyle geçerli olacağı, nedeni, engeli aşmanın yolu ve mahkeme kararıyla ilgili belgeler, 451 sayfası üzerinden sunularak kullanıcı olup bitenden haberdar edilebilir.
İnternette dolaşan bot'lar, 451 hatası veren sayfaları dolaşarak bu sayfaların hangi ülkelerde açılmadığına dair bir harita çıkarabilir. Bununla birlikte bu durum, sansürlerini gizlemek isteyen devletlerin hoşuna gitmeyecektir.
Peki 451 gerçeğe dönüşebilecek mi?
451'in gerçekten fark oluşturup oluşturmayacağını şimdiden söylemek zor. Hata mesajı Internet Engineering Steering Group tarafından onaylandığından şu an kullanılabilir durumda ve bazı sunucular, hata kodunu kullanmaya başladı bile. Peki ama Çin ve Suudi Arabistan gibi sansürleriyle ünlü ülkelerin yönetimleri, servis sağlayıcılarının 451 hatasını kullanmasına izin vermezse ne olacak? Bu sorunun cevabı şimdilik büyük bir soru işareti. Devletlerin 451'in kullanımını engellememesinin önünde, vatandaşlar tarafından gelecek baskı dışında hiçbir şey yok gibi görünüyor.
451, sansürün yaygın olmadığı ülkelerde daha rahat kullanılabileceğine inanıyoruz. Doğrusu, yeni hata mesajının yayılması için tanıtılmaya da çok ihtiyacı var.